معماری

بلندمرتبه ها
ا کثریت آرا در نشست تخصصی معماران حا کی از آن بود که آسمانخراش در تعریفی اجمالی به سازه هایی با ارتفاع
ً به عنوان
بیش از 150 متر با کاربری چندمنظوره تجاری، اداری، تفریحی، مسکونی، مخابراتی و … گفته میشود و معموال
لندمارک و نشانهای برای شناخت شهرهای بزرگ بهکار میرود.
شایان ذکر است حاضران در این نشست در ادامه تصریح کردند که احتساب ارتفاع بیش از 150 متر در این تعریف،
مؤلفهای بسیار کلی است و در واقع ویژ گیهای تعیینکننده دیگری در شناخت این سازهها اهمیت دارد.
آسمانخراشها با ارتفاعاتی بیش از 150متر و ویژ گیهایی نمادین همچون استفاده از دیوارهای کرتینوال به ازای
نمای باربر و دیگر فناوریهای پیشرفته برای رساندن اصلیترین پیام خود یعنی قدرتنمایی ساخته میشود. این
ساختمانهای سربه فلک کشیده فواید و پیامهای دیگری از جمله جاذبه های گردشگری، استفاده مفید از زمین،
معیاری برای بهر خ کشیدن پیشرفت فناوری و توان اقتصادی، ثبت رکوردهای جدید رشد عمومی ساختمان و نمادی
برای ایجاد هویت در شهرهای جوان را نیز در بر میگیرد و چنین موضوعاتی بسیاری از کشورهای دنیا را به ساخت این
نوع ساختمان ترغیب کرده است.
زبان سرافراز قدرت
آمریکا اولین کشوری بود که در میان قدرتهای بزرگ دنیا برای اثبات سرآمدی خود ساخت آسمانخراشها را آغاز کرد.
حال آنکه امروز در لیست 20 آسمانخراش برتر دنیا تنها 1 بر ج از آن آمریکاست و مابقی رتبهها از آن کشورهای آسیایی
است. کشورهایی که با هدف کسب مقام قدرتهای غربی در زمینه پیشرفت علم و فناوری و ایجاد هویت جهانی برای
خود بهشدت در حال رقابت با یکدیگر هستند.
گروهی از معماران شرکت کننده در این نشست معتقدند آسمانخراشها در بعضی از کشورها به معیاری برای
ساخت و ساز تبدیل شده است و گاهی بیش از هرچیز به عنوان توتم های فرهنگی ساخته میشود. شاید از این روست
که در کشورهایی با بافت تاریخی گسترده همچون ایتالیا آسمانخراشهای کمتری دیده میشود.
آسمانخراشهای توخالی
با نگاه به نکاتی که در تعریف آسمانخراشها ذکر شد این سؤال پیش میآید که چرا کشور قدرتمندی همچون آمریکا
در سالهای اخیر تمایلی به افزایش آسمانخراشهای خود نداشته است و در عوض کشورهای آسیایی گوی سبقت را
در این زمینه ربودهاند؟ بر اساس آنچه از سخنان مطر حشده در این نشست برمیآید این ساختمانها درکنار فواید خود
پیامدهایی بسیار جدی نیز به همراه دارند که مهمترین آنها هزینههای فراوان نگهداری است. بنابراین ساخت چنین
ساختمانهایی در صورت عدم توان اقتصادی و ایجاد زیرساختهای الزم صدماتی را به دنبال خواهد داشت. برای
یـکـــــی از پـــــررنـــــگتــــــریـــــــــن نــــمـــــادهای پیوند
انــســـــان و فـــنـــــاوری در عصـــر حــاضـــــر پدیـــده
آسمانخراشهاســـت که گویی در قلب آسمان
ساخته میشـــود. این ســـازهها با خود تحوالتی
اقتصـــادی و فرهنگـــی به همـــراه آوردهانـــد که در
نهایـــت بـــه میدانـــی بـــرای تاختوتـــاز کشـــورها
تبدیـــل شـــده اســـت. در ایـــن راســـتا جمعـــی از
معمـــاران ایرانـــی بـــا موضـــوع جـــای خالـــی ایـــن
ابرســـازهها در پایتخـــت و توضیـــح ویژ گیهـــای
آنهـــا بـــه بحـــث و گفتوگـــو پرداختهانـــد. ایـــن
نشســـت با حضـــور دکتر کامـــران افشـــارنادری،
دکتـــر جلیل اولیا، مهنـــدس مهرداد غـــروی زاده،
مهنـــدس علیرضـــا مشـــهدیمیرزا، مهنـــدس
حبیبـــه مجدآبـــادی، دکتـــر رامیـــن حســـین پور،
مهندس پرســـتو مالمیـــر، مهندس رضـــا مفاخر،
و مهنـــدس مرضیـــه ا کبری برگزار شـــد. گزارشـــی که
پیش رو دارید چکیدهای از این نشســـت است.
مثال بلندترین بر ج فعلی دنیا که در اقدامی عجوالنه و بدون
در نظر گرفتن ظرفیتهای اقتصادی و زیرساختهای الزم
در دبی ساخته شد در نهایت بهرغم تالشهای فراوان به
ابوظبی فروخته شد و نام آن از بر ج عربی به بر جالخلیفه
تغییر پیدا کرد. درحقیقت آسانترین مرحله برپایی این
ساختمانها مرحله ساخت است و اصلیترین مراحل پس
از به اتمام رسیدن سازهها آغاز میشود.
تهران کوتاهترین پایتخت
شهر تهران از معدود پایتختهایی است که بهرغم اهمیت
اقتصادی و اجتماعی فراوان، آسمانی خالی از آسمانخراش
دارد. با در نظر گرفتن توضیحات مربوط به شهرهای بزرگ و
دالیل ساخت آسمانخراشها این سؤال چالشبرانگیز به
میان میآید که آیا شهر تهران به این سازهها نیاز دارد و در
صورت لزوم چه شرایطی برای ساخت این سازهها باید مهیا
شود تا نتیجهای خوشایند و موفق به دنبال داشته باشد؟
بر اساس گفتههای معمارانی که در این نشست شرکت
کردهاند ساخت آسمانخراش در تهران خالی از لطف
نخواهد بود، اما پیش از هر اقدامی در این زمینه باید نکات
مهم اولیهای مورد توجه قرار گیرد که در ادامه به تفصیل
ذکر خواهد شد.
وزن سنگین شهر
شهرها متناسب با زمان در همه ابعاد اقتصادی، فرهنگی،
اجتماعی و کالبدی رشد و توسعه پیدا میکنند. از این رو
با در نظر گرفتن عامل زمان برای ساخت آسمانخراشی در
تهران باید حداقل تا 300 متر از آسمان باال رفت. همچنین
باید در نظر داشت که ساخت سازههای جدید و پیاده
کردن برنامههای نو در شهرسازی نیازمند تحقیقات
دقیق علمی، فنی و همچنین آمادهسازی محیط است.
از طرفی کالنشهر تهران همانند ا کثر شهرهای بزرگ مملو
ً در بخشهایی
از جمعیت است، اما این جمعیت تقریبا
مشخص به یکدیگر چسبیده و ترا کم پایینی از شهروندان
را برای این شهر رقم زدهاند. بنابراین با توجه به وضع
فعلی تهران و تأثیراتی که آسمانخراشها بر محیط
خود میگذارند، ساخت بدون منطق این سازهها منجر
به افزایش مهاجرتهای روزانه و دائمی، گران شدن
ملکهای اطراف و ترافیک بیشتر خواهد شد.
روستایی به جمعیت یک شهر
معابر و راههای شهری باید هماهنگ با سایر بخشهای
یک شهر رشد و وسعت پیدا کند. متأسفانه این اصل
مهم در گستردگی روزافزون جمعیت تهران جایی نداشته
و تعبیر روستایی با ماسک شهر را برازنده آن کرده
است. این معابر باریک و ساختار روستایی کالنشهر
تهران پاسخگوی جمعیت در حال رشد آن نیست.
در نتیجه حضور آسمانخراشها یا ساختمانهای
پرجمعیت امروزی رفتوآمدهای بیشتر و بیشتر را
با خود میآورد. گذشته از مباحث جمعیتی این
سازههای بلند برای ایستادگی نیاز به خا ک
و بستری مناسب دارند، اما طبق سخنان
مطر حشده از سوی این معماران ساختار
توپولوژیک و مناطق متعدد زلزلهخیز تهران
مأمن مناسبی برای بلندمرتبهها نیست.
شایان ذکر است تدابیر فراوانی برای
راهگشایی از مشکالت یادشده وجود
دارد که در صورت به انجام رساندن آنها
امکانات اولیه ساخت این نوع سازهها
فراهم خواهد شد.
نزدیک به استاندارد شهری
بــا توجــه بــه رشــد صعــودی قیمتهــا
و شـــرایط اقتصـــادی موجـــود، طبقـــه
ًمتوســـط در پایتخـــت ایـــران تقریبـــا
رو بـــه نابـــودی اســـت. بنابرایـــن ایـــن
روزهـــا دغدغـــه ا کثریـــت جامعـــه
تأمیـــن نیازهـــای اولیـــه معیشـــتی و
پرداختـــن بـــه حداقلهـــای زندگـــی
اســـت. در ایـــن میـــان ســـاخت
آسـمانخراش اتفاقـی آرمانـی اسـت
کـــه در صـــورت بـــه اجـــرا درآمـــدن
برنامههایــی همچــون تدویــن طــر ح جامــع شــهر تهــران
)نـه بـه معنـی بازنویسـی طـر ح جامـع تهـران در دهـه 50 ،)
احیــای بافــت فرســوده و ســاماندهی بــه معابــر و راههــا
موضوعـــی قابـــل بحـــث اســـت.
تحقق آرزوهای بلندقامت
با جمعبندی نظرات مطر حشده در این نشست با تمام
معایبی که طر ح برپایی آسمانخراش در شرایط فعلی
تهران دارد در صورت اجرای تدابیر کارآمد این مشکالت
برطرف میشود و ایران نیز همچون سایر کشورها از
فواید آسمانخراشها بهره خواهد برد.
در نتیجـــه، چنانچـــه مســـئوالن و متخصصـــان پیـــش از
اجـــرای ایـــن طـــر ح بـــه مطالعات دقیـــق محیطـــی، فنی،
اقتصـــادی و اجتماعـــی بپردازنـــد و در ســـاخت ایـــن
ســـازهها از شـــرکتهای بزرگ مهندسی و کشورهای
باســـابقه کمـــک بگیرنـــد، بـــا ایجـــاد
بســـتری مناســـب در مناطـــق
مســـاعد، آســـمانخراش در
نـــقـــــش تــــسریعکنندهای
قـــــــــوی بـــــــرای ارتــــقاء
کیفیت شـهــــری عمل
خواهــــد کـــرد.

دوره هایتک
واژه هایتک برگرفته از کتاب دو روزنامهنگار معماری به نامهای جان کرون و سوزان اسلزین با نام: home the for book source and style industrial The: Tech-High است که انتشارات Potter. N Clarkson شهر نیویورک در نوامبر سال ۱۹۷۸ منتشر کرد. اگرچه این بحث با تاریخ عجین شده و از آغاز معماری و ساختوساز همواره تکنولوژی و روش ساخت دغدغه اغلب معماران بوده
است؛ اما به دورهای که این مقوله به نوعی در نمای ساختمان آشکارتر بیان شد هایتک میگویند.
سرآغاز
برخی از کارشناسان معتقدند معماری هایتک مقارن با ساخت سازه اکسپوز قصر بلورین )کریستال پاالس( آغاز شده است. این بنا به مناسبت اولین نمایشگاه بینالمللی در شهر لندن و در سال 1851 میالدی ساخته شد. ساختمان عظیم قصر بلورین را گلخانهسازی با نام »جوزف پاکستون« مدرن یعنی آهن و شیشه بود که طراحی کرده. این ساختمان اولین اثر معماری با مصالح کامال اجزاء آن بهصورت پیشساخته در کارخانه تولید و در محل نصب شدند. البته پوشش سقف بنا بهصورت سنتی و با قوس و نیمدایره اجرا شده بود. برج ایفل نیز بهعنوان نمادی از معماری هایتک مطرح است. اما بهطورکلی از حدود دهه 60 به بعد جریانی وارد معماری شد که آن را معماری هایتک یا معماری با تکنولوژی پیشرفته نام نهادند.
تولد سبکی نو
پس از طی این مراحل در سال 1970 معماری هایتک بهصورت سیمای تازهای از مدرنیسم ظاهر شد و عناصر پیشرفته تکنولوژی و صنعت را با هم ترکیب کرد. گفتنی است این دوره بهمثابه پلی میان مدرنیسم و پست مدرنیسم عمل میکند. به هرحال در جایی که دورهای تمام و دوره دیگری آغاز میشود محدوده مبهمی در میان این دو دوره باقی میماند. در سال ۱۹۸۰ تمیز دادن معماری هایتک و معماری پست مدرن دشوار بود؛ بهطوریکه شمار زیادی از مطالب و ایدههای آن در معماری پست مدرن غرق شده بود.
زیبایی صنعتی
برنامههای توسعه شهری »لوکوربوزیه« به ساخت شهرهایی یکنواخت انجامیده بود. از سوی دیگر به دنبال ساخت
ساختمانهای اقتصادی و کمهزینه، کیفیت بناها تا حد زیادی افت کرد و این موضوع بر زیبایی آن نیز تأثیر گذاشت.
معماری هایتک با استفاده از تکنولوژیهای مدرن، زیبایی جدیدی را در برابر معماری مدرن استاندارد ایجاد کرد و
این زیبایی با ساختار صنعتی همراه بود. در این نوع معماری جنبههای تکنیکی کار بر زیبایی ساختمان اثر میگذارد و
این موضوع طراحی داخلی را نیز متحول میکند. بهطوریکه در برخی موارد از وسایل صنعتی برای اسباب و لوازم خانه استفاده میشود. بهطورکلی معماری با تکنولوژی برتر در پی آن است که به هر چیزی، زیبایی صنعتی ببخشد.
کاتالیست
یکی دیگر از اهداف معماری با فناوری برتر این است که افکار و عقاید نوینی را درباره قدرت تکنولوژی برای توسعه و پیشرفت جهان بیان کند. به این معنا که یک ساختمان باید کاتالیست )تشکیلدهنده( باشد و نباید در آن از سرویسهای تکنیکی یکدست و هماهنگ استفاده شود.

Nulla eu lectus nec justo vulputate molestie vitae quis dui. Suspendisse lobortis massa nunc, at blandit libero venenatis eget. Vivamus venenatis massa ultricies, feugiat orci ac, pulvinar dolor.